Pandora’nın Kutusu
Antik Yunan’da Zeus, kendisine isyan eden, O’ndan ateş kıvılcımını; yani bilgiyi, bilimi, sanatı çalan ve insanlığa veren Prometheus’u cezalandırmakla yetinmez, ilaveten artık bu ateşe sahip olan insan türünü de Dünya’ya büyük bir kötülük yayarak felakete sürükler.
Öncelikle, bir tanrı olan ölümsüz Prometheus’u Kafkas Dağına çıkarır ve oradaki bir kayanın üzerinde zincire vurdurur. Daha sonra da toprak ile sudan bir bakire yaratır ve adına "Pandora" der. İşte o "Pandora" aslında Antik Yunan’da tanrıçaya benzeyen ölümlü ilk kadın figürüdür. İşte o kadın Zeus tarafından yönetilir ve Prometheus’un kardeşi olan Epimetheus’a hediye olarak sunulur. Oysaki gerçekte bu bir hediye değil, muhteşem bir güzellik adı altında büyüleyen ve insan türüne gönderilen bir cezadır. Elinde de düğün hediyesi olarak taşıdığı bir kutu vardır. Aslında o kutunun içinde insanlığa gönderilen en büyük cezalar, kötülükler ve ızdıraplar bulunmaktadır. İşte o kutuyu biz "Pandora’nın Kutusu" olarak biliriz.
Büyüleyici bir güzelliğe sahip olan Pandora’yı ve elinde taşıdığı göz alıcı o muhteşem kutuyu gören Prometheus’un kardeşi Epimetheus, Pandora’yı odasına alır ve onunla evlenir. Zeus, Pandora’ya kutuyu açmasını fısıldar. Böylece o güne kadar dertten, kaygıdan ve hastalıktan uzak yaşayan insanlığa Zeus'un gönderdiği tüm kötülükler Dünya’ya birer birer yayılmaya başlar. İşte "Pandora’nun Kutusu" olan bu hikayede o büyüleyici kutuda son bir şey kalmıştır. Onun adı Umut’tur! Bütün kötülükler kutudan dışarı çıktıktan sonra Pandora Zeus'un emrini yerine getirir, kutunun kapağını kapatır ve Umut adlı Kötü'nün dışarı çıkmasına izin vermez.
Umut bu gezegendeki en büyük kötüdür!
Umut’un kutunun içinde kalması onun iyi olduğu anlamına gelmez. Unutulmamalıdır ki; Zeus o kutuyu insanlığa ceza olsun diye göndermiş ve Pandora’ya açtırtmıştır. Umudu da bilerek ve isteyerek Pandora’nın kutusunun içinde bırakmıştır, çünkü umut en büyük cezadır ve insan zihninin Zeus tarafından manipüle edilmesidir! Umut, zihnin içine düştüğü tehlikeli bir tuzaktır! Umut, akıl yürütemeyen insan zihninin kendi ruhuna en büyük ihanetidir! Zeus, Umut’u Pandora’nın kutusunda bırakarak insan aklıyla alay etmiş ve kendini daha da yüceltmiştir!
Bu alayı insan türü istemiştir, çünkü Prometheus insanlığın tarafına geçip, ateş kıvılcımını Zeus’tan çalarak onunla alay etmiş, O'nu küçük düşürmüş, insanların gözünde gülünç hale getirmiş ve tanrılara ihanet etmiştir. Bu alayın cezası da bu gezegenin tarihindeki en büyük alay ve ceza olmuştur! İşte bu yüzden ezelden beri insanlarla "Umut" adlı zehir ile alay edilmektedir. Prometheus’un alayına Zeus’un Dünya’daki en büyük alay olan "Umut" ile yanıt vermesi Hammurabi Kanunu olan "kısasa kısas'ın" ezelden beri hayatımızda olduğunun ve Zeus’un da bunu ceza olarak insanlığın üzerinde uyguladığının kanıtıdır!
Umut insanı an’dan alıp geleceğe savuran çok tehlikeli bir zehirdir. İnsanın en kıymetli varlığı Zaman’ı çalar. Dediğim gibi; insan zihninin ruhuna kurduğu en büyük tuzak ve ihanetin adıdır umut! İnsan onu umutsuzluğa düştüğü her an içer, arzular ve an’dan kopar. Umuda kapılan bir insanın cezası ömür boyu bitmez. Bunun sebebi umudun halen Pandora’nın kutusunun içinde kalması, o kutunun görkeminin ve Pandora’nın muhteşem güzelliğinin halen tüm insanları erkek ya da kadın demeden cezbetmesidir.
Zeus’un Umut Cezası Ne Zaman Biter?
Zeus’un cezası insan umut etmediği zaman bitecektir. Prometheus, Zeus tarafından Kafkas Dağları’nda zincire vurulduğunda bir kartal her gece O’nun karaciğerini yemiştir. Ölümsüz olan Prometheus’un karaciğeri her gece yenilenmiş, geçen her gün o kartal O’nun karaciğerini tekrar tekrar yemiş ve ceza böyle sürüp gitmiştir. Prometheus’un hiç kurtulma umudu olmadığından ruhunda umutsuzluk hüküm sürmüştür. İşte o "umutsuzluk" O’nun an’da yaşamasına; acısını bilerek ve isteyerek çekmesine, doğru bildiği yoldan ayrılmamasına ve Zeus’un zulmüne boyun eğmemesine neden olmuştur.
Umut en büyük zehirse, umutsuzluk da panzehirdir! Evet, umut insanın düşmanı; umutsuzluk ise dostudur. İnsan umut etmeyi, beklenti içine girmeyi ve hayallerde yaşamayı bıraktığı an Umut etmekten dolayı çektiği cezayı da ızdırabı da zaman kaybını da bitirecektir. Zeus’un insanlığa gönderdiği cezayı bitirmenin tek yolu umut etmemek ve an’da yaşamaktır.
"Ateşin üstünde yürürseniz ondan kurtulmayı arzular ve umut edersiniz. Bu da acınızı arttırır. Oysaki ateşin üstünde acı çekmeden yürüyenler o ateşten kurtulmayı umut etmeyenler, beklenti içinde olmayanlar ve kurtulma arzusu olmayanlardır. İşte sürdürülebilir ve yıkılmaz olan mutluluk da umutsuzluğun dost, umudun ise bir düşman olduğunu anlayıp kavradığımız an karşımıza çıkar!"
COVID-19 Doğa'nın insanlığa gönderdiği bir ders ve ödüldür!
Günümüzdeki salgın, umut açısından düşünürsek insanlığa gönderilen hem bir ders hem de ödüldür aslında. Dünya’da umutsuzluk hüküm sürmekte ve Zeus’un Pandora ile gönderdiği en büyük ceza olan umut hikayesi bitmeye yüz tutmaktadır. İnsanlar artık umut etmemekte ve umut’un bir zehir olduğunun farkına varmaktadır. Aslında bu salgın ile insanlığın cezası bitmektedir, çünkü insanlar an’da yaşamaya başlamıştır!
İnsan, Zaman’ın değerini öğrenmeye de başlamıştır artık. Çoğu insan alışverişlerini bile AVM’lerde boş boş vakit öldürerek değil, aksine artık internetten hiç vakit kaybetmeden yapmaktadır. Cafelerde, restoranlarda, barlarda ve kıraathanelerde onunla bununla vakit geçirmemekte olan insan türü artık ailesine, sevdiklerine ve onu sevenlere daha çok vakit ayırmaktadır. İnsanlık doğanın değerini anlamakta, hem doğaya hem de hayvanlara saygı göstermeyi öğrenmektedir. İnsan Umutsuzluk’un bir iyi, Umut’un ise en büyük kötü olduğunu anladığı ve iyice kavradığı an Zeus’un "Pandora'nın Kutusu" cezası tamamen bitecektir!
Zeus’un Pişman Olarak Pandora’nın Kutusunda Umut’u Bıraktığını Düşünenlere ya da Umanlara Notum
Zeus’un Pandora ile gönderdiği kutu O’nun insanlığa bir cezasıdır. Bir tek Umut’u o kutuda bırakması da umudun en büyük ceza olduğunu göstermektedir; öyle ki insan bu konuyu düşündüğü ilk anda dahi en azından bir kötülüğün kutunun içinde bırakıldığını düşünerek umut adlı cezanın tuzağına düşmüştür. Aslında buraya kadar anlattığım Pandora Kutusu’nun bu hikayesi, insan zihniyle ilgili en büyük paradokstur.
Buradaki Paradoks şudur: İnsan zihni hem Pandora’nın kutusunda kötülük olduğuna inanmakta hem de umut adlı kötü'nün kutunun içinde kaldığına sevinmekte hem de ezelden beri umut ederek yaşamaktadır. İşte insan zihni de buraya kadardır! Bu savaşı bugüne kadar Zeus kazanmış, insan türü kaybetmiştir! Kayıpları kazanca çevirmenin tek yolu tıpkı Prometheus gibi umut etmemektir!
Zeus, zekasını Metis adındaki, çok zeki ve kurnaz olan karısından almıştır. Zeus, bir gün Metis'in suya dönüşmesini ister ve O'nu içer. Böylece o muhteşem kadının zekasını alan Zeus’un insanlığa gönderdiği cezadan pişman olup, Pandora Kutusu’ndaki kötülükler tüm Dünya'ya yayılırken bir anda cezadan vazgeçip, kutunun dibinde Umut’u bıraktığını sanmak zeki bir kadınla hiç beraber olmamak anlamına da gelmektedir. Ayrıca, Pandora’nın kutusu daha yeni açılmış ve insanlık ceza çekmemiştir. Başka bir deyişle, "Umut" o kutuda bilerek bırakılmıştır, çünkü umut Zeus'un insanlığa kurduğu zekice bir tuzaktır! Umuda kapılmak insan zihninin kendi ruhuna var olduğundan bu yana yaptığı en büyük ihanetin adıdır!
Umut Adlı Zehrin Prometheus Ağzından İtirafı ve Zeus’un Dahiyane Planı
Prometheus, kayalıkta işkence gördüğü sırada dalkavuk Okeanus’un kızlarına insanların içine kör bir umut salma suçunu da işlediğini ifade eder. İfadesi nettir: Umut kördür, yani insanları arayamaz, göremez ve bulamaz. Öte yandan, Zeus Umut’u Pandora’nın kutusunda bırakarak insanları da kör yapmıştır, zira hepsi kutunun içindeki Umut’u merak etmekte, onun peşinden koşmakta ama hiçbiri kutunun içini görememektedir. Kör olan umut, kutuda bırakılarak Zeus'un daha çok işine yaramıştır! İşte bu, Prometheus’un insanları Umutsuzluk ile özgürleştirme çabasına Zeus’un dahiyane planıyla yaptığı en büyük darbedir!
Zeus, Prometheus’un yardımıyla babası Kronos’tan tanrılık görevini almıştır. Prometheus hem Zeus’a hem de insanlığa büyük iyilik yapmıştır. Ancak Zeus’un işkenceleri sırasında Prometheus’un çektikleri bu gezegende hiçbir iyiliğin cezasız kalmayacağının da kanıtıdır!
“Korku Felsefesi” adlı kitabımda Antik Yunan’daki bu hikaye olmasa da “Umut” ve “Umutsuzluk” ile ilgili birçok açıdan daha detaylı anlatımlarım bulunmaktadır.
Vakit ayırıp okuduğunuz için teşekkürler.
Saygılarımla,
Okan Özel
Not: Korku Felsefesi Grubu'nu Instagram'da takip etmek için lütfen buraya tıklayın!
Beni Twitter(X'de)'da takip etmek için ise buraya tıklayın!